TY - JOUR ID - 127860 TI - بررسی زیست‌شناسی سنک Costa ‌Oxycarenus hyalinipennis به‌‌عنوان گونه غالب سنک‌های بذر پنبه و تاثیر آن بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی بذر JO - پژوهش های پنبه ایران JA - IJCR LA - fa SN - 2345-5306 AU - هروی, پریسا AU - فغانی, الهام AU - سلطانی, سعید AU - جوکار, محمود AD - عضو هئیت علمی بخش تحقیقات گیاهپزشکی موسسه تحقیقات پنبه کشور AD - استادیار موسسه تحقیقات پنبه کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران AD - محقق بهزراعی(تغدیه گیاهی) AD - کروه گیاهپزشکی، موسسه تحقیقات پنبه کشور، گرگان Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 9 IS - 2 SP - 1 EP - 21 KW - پنبه KW - بنیه بذر KW - Oxycarenus KW - ویژگی‌های زیستی DO - 10.22092/ijcr.2021.351809.1155 N2 - سابقه و هدف: استفاده از بذر سالم با قوه‌ی نامیه بالا، رکن اصلی در اجرای مدیریت تلفیقی آفات پنبه می‌باشد. سنک‌های بذر پنبه در برخی سال‌ها در مزارع پنبه افزایش جمعیت قابل توجهی یافته و با تغذیه از بذور، بر خصوصیات کمی و کیفی آن‌ها اثر می‌گذارند. حشرات کامل و پوره‎های سنک بذر Oxycarenus hyalinipennis Costa از محتویات بذور پنبه تغذیه کرده و سبب کاهش وزن، سرعت جوانه‌زنی، محتویات روغن، پروتئین و نیتروژن بذور می‎گردند. فعالیت سنک‌های بذر جنس Oxycarenus روی الیاف پنبه در فرآیند جین‌‌زنی ایجاد اختلال کرده و سبب لکه‌دار شدن، کثیفی و کاهش کیفیت الیاف پنبه می‌گردد. حشرات آفت از عوامل مهم کاهنده عملکرد محصول پنبه هستند که کنترل مناسب آنها در مزارع مستلزم شناخت کافی از نوع آفت، زیست‌شناسی و میزان خسارت آن‌ها در گیاه پنبه است. با توجه به افزایش جمعیت سنک‌های بذر در مزارع پنبه در سال‌های اخیر، شناسایی خصوصیات زیستی، گونه‌ی غالب این سنک‌ها و بررسی تاثیر آن‌ها بر ویژگی‌های کمی و کیفی بذور ضروری می‌نمود و در این تحقیق مورد بررسی قرار‌ گرفت.مواد و روش‌ها: بدین‌منظور تحقیقی در سال‌های 1396-1395 اجرا شد که در آن سنک‌های بذری از مزارع پنبه ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم‌آباد جمع‌آوری شدند و جهت شناسایی و تایید جنس و گونه به بخش تحقیقات رده‌بندی حشرات موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور ارسال شدند. پرورش حشره در انسکتاریوم حشرات انجام شد. فاکتور‌های زیستی حشره نظیر طول عمر حشرات کامل، دوره‌ی پورگی، دوره‌ی جفت‌گیری و پیش از جفت‌گیری، زادآوری حشره، مجموع دوره‌ی زندگی، دوره‌ی پیش از تخم‌‌گذاری و تخم‌‌گذاری و تعداد دفعات تخم‌‌گذاری مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین خصوصیات ریخت‌شناسی نظیر طول، عرض و وزن حشرات کامل نر و ماده بررسی شد. جهت بررسی تاثیر آفت بر خصوصیات فیزیولوژیکی بذر با شروع باز شدن غوزه‎های پنبه در مزرعه، 45 غوزه به ‌صورت تصادفی با پاکت کاغذی جداسازی و پوشیده شدند و 45 غوزه علامت‌دار به ‌طور طبیعی در معرض آفت قرار گرفتند. در سه مرحله به فواصل ده روز نمونه‌گیری از بذور در مزرعه انجام شد. در آزمایشگاه موسسه بررسی‎های لازم بر خصوصیات کمی و کیفی بذر انجام گرفت.یافته‌ها: سنک‌های جمع‌آوری شده از مزارع پنبه، تحت نام علمی Oxycarenus hyalinipennis Costa  شناسایی شدند. بررسی زیست‌شناسی سنک بذر در شرایط اتاق رشد حشرات نشان داد که میانگین طول عمر حشرات کامل، مجموع دوره‌ی پورگی، دوره‌ی پیش از تخم‌‌گذاری و تخم‌‌گذاری و مجموع چرخه‌ی زندگی حشره به‌ترتیب 20/2±32، 08/2±61/13، 35/1±69/10 و 27/2±16/19، 47/2±30 روز بود. نتایج ارزیابی بذور نشان داد که بیشترین میانگین وزن پنبه دانه در بذور غوزه‌های ایزوله شده (شاهد) در مزرعه و به میزان 71/10 گرم بود. پنبه دانه‌های در معرض تغذیه سنک در مزرعه و آزمایشگاه، به‌ترتیب 33/1 و 1/27 درصد میانگین وزن کمتری داشتند. در پنبه دانه‌های ایزوله شده در مزرعه نسبت به بذور در معرض سنک، 5/20 درصد کربوهیدرات محلول و 1/59 درصد فنل کمتر مشاهده شد.نتیجه‌گیری: طبق نتایج حاصل سنک بذر پنبه در صورت افزایش جمعیت، می‌تواند با کاهش قوه نامیه و سایر خصوصیات کمی و کیفی بذر، خسارت قابل توجهی به محصول پنبه وارد کند. UR - https://jcri.areeo.ac.ir/article_127860.html L1 - https://jcri.areeo.ac.ir/article_127860_ababc5d02c32e0926779186f4eb2b95c.pdf ER -