2024-03-29T10:45:54Z
https://jcri.areeo.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=26058
پژوهش های پنبه ایران
2345-5306
2345-5306
1400
9
1
واکنش عملکرد و روند تجمع زیستتوده ارقام جدید پنبه به تراکم
محمد
برزعلی
فاطمه
دینکو
سابقه و هدف: یکی از خصوصیات پنبه عادت رشدی نامحدود است که سازشپذیری فیزیولوژیک و مرفولوژیک آنرا به طیف گستردهای از شرایط محیطی و عملیاتهای زراعی نشان میدهد. این سازشپذیری بر نحوه شکلگیری و ایجاد ساختار کانوپی آن میتواند بر مقدار و نحوه تخصیص زیستتوده گیاه به اندامهای رویشی و زایشی، میزان جذب نور و مقدار تولید محصول اثر قابل توجهی بگذارد. در بین برنامههای زراعی موثر در افزایش عملکرد پنبه، تبیین تراکم گیاهی بهینه کشت و انتخاب رقم مناسب با حفظ و تعادل رشد آن، قادر است زمینه ساز دستیابی به عملکرد بالا باشد. زیرا جمعیت گیاهی مطلوب یک رقم عمل کلیدی جهت حداکثر سازی عملکرد و برگشت مناسب سرمایهگذاری اقتصادی محسوب میگردد و تراکمهای گیاهی خیلی بالا یا خیلی پایین میتواند نتایج منفی برای عملکرد آن داشته باشد. لذا با توجه به نیاز به اطلاعات بیشتر در خصوص واکنش رشدی و عملکردی ارقام تازه معرفی شده پنبه به تراکمهای گیاهی مختلف که نقش مهمی در استفاده بهینه از فصل رشد و نهادههای تولید و بهتبع آن افزایش عملکرد و سود اقتصادی برای پنبهکاران استان گلستان را دارد، این آزمایش طراحی و اجراء گردید.مواد و روشها: آزمایش در مزرعهای تحقیقاتی واقع در مجاورت ایستگاه آب و هواشناسی سینوپتیک شهرستان علیآبادکتول با ارتفاع 140 متر از سطح دریا با میانگین بارندگی سالیانه 693 میلیمتر و میانگین دمایی 5/17 درجه سانتیگراد، در سال 1398 انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار به اجراء درآمد. فاکتورهای مورد مطالعه در آزمایش شامل دو رقم جدید پنبه (رقم لطیف و ساجدی) و چهار تراکم کشت (55، 75، 95 و 115 هزار بوته در هکتار) بود. جهت تخمین وزن زیستتوده خشک پنبه، از زمان اولین ظهور جوانه گل چهار بوته از هر واحد آزمایشی به فاصله هر 15 روز در روزهای 44، 59، 74، 89، 104، 119 و 134 پس از ظهور گیاهچه، برداشت شدند تا وزن خشک ثابت بهدست آید. یک معادله رگرسیون لجستیک بهمنظور تبیین تجمع زیستتوده مورد استفاده قرار گرفت و پارامترهای رشد گیاهی اندازهگیری شد.یافتهها: نتایج نشان داد که طول دوره رشد در رقم ساجدی بهطور معنیداری از رقم لطیف بیشتر بود و در هر دو رقم با افزایش تراکم تا 95 هزار بوته در هکتار بر مقدار صفات تعداد قوزه در واحد سطح، عملکرد کل وش و عملکرد الیاف بهطور قابل ملاحظهای افزوده شد. تفاوت معنیداری در عملکرد کل وش و عملکرد الیاف بین تراکمهای 75 با 115 هزار بوته در هکتار در هر دو رقم وجود نداشت. بیشترین تجمع زیستتوده رویشی و کل بوته در هر دو رقم در تراکم 115 هزار بوته در هکتار مشاهده شد. بر اساس شبیهسازی زیستتوده بوتهها در تراکمهای مختلف، بالاترین میانگین و حداکثر میزان تولید زیستتوده اندامهای زایشی بهترتیب با 4/73 و 7/83 کیلوگرم در هکتار متعلق به تراکم 95 هزار بوته در هکتار بود.نتیجهگیری: تعیین مطلوبترین تراکم گیاهی جهت دستیابی به حداکثر تولید عملکرد پنبه در نواحی اکولوژیک مختلف بهدلیل متغیر بودن شرایط آب و هوایی، ارقام مورد کاشت و سایر عملیات زراعی، متفاوت است. یافتههای تحقیق حاضر نشان داد که رقم معرفی شده ساجدی از نظر عملکرد کل وش نسبت به رقم لطیف در منطقه علیآباد برتر بود. همچنین بالاترین عملکرد کل وش در رقم ساجدی تحت تراکم 95 هزار بوته در هکتار با 4464 کیلوگرم در هکتار بهدست آمد. بررسی روند تجمع زیستتوده در ارقام تحت تراکمهای مختلف نشان داد که اختصاص هر چه بیشتر فرآوردههای فتوسنتزی به اندامهای زایشی بهویژه تولید تعداد قوزه بیشتر میتواند تضمینی در جهت حصول عملکرد بالا باشد. لذا به نظر میرسد مدیریت بهینه داشت در دوره زمانی حداکثر رشد اندامهای زایشی که بین 70 و 103 روز پس از ظهور در رقم لطیف و 72 و 104 روز در رقم ساجدی اتفاق میافتد، ضروری میباشد.
وش
الیاف
جمعیت گیاهی
تخصیص ماده خشک
2021
10
23
1
22
https://jcri.areeo.ac.ir/article_125351_f1213254c61c3407b18c8c7843831eec.pdf
پژوهش های پنبه ایران
2345-5306
2345-5306
1400
9
1
ارزیابی اثرات کشت پنبه بر میزان عرضه و تقاضای منابع آب مناطق جنوب شرقی ایران تحت سناریوهای تغییر اقلیم
یاسین
زمانی
محسن
حمیدیان پور
سیدآرمان
هاشمی منفرد
مهدی
اژدری مقدم
سابقه و هدف: کشاورزی عمدهترین مصرفکننده آب در سراسر جهان است و مدیریت آب کشاورزی بسیار پیچیده است. برقراری تعادل بین منابع آب و تقاضا در مناطق خشک و نیمهخشک یک چالش بزرگ در طی دهههای آینده خواهد بود. زیرا قرن بیست و یکم با چالش جهانی تحت عنوان تغییر اقلیم روبرو است و مدیریت منابع آب و تقاضا دشوارتر نیز میگردد. یکی از آثار تغییر اقلیم، کمبود آب قابل دسترس در مناطق مختلف جهان بوده که بیشترین خسارت را به بخش کشاورزی وارد کرده و امنیت غذایی را به خطر انداخته است. از راهکارهای رسیدن به ثبات عملکرد محصولات کشاورزی در نتیجهی تغییر اقلیم، افزایش بهرهوری آب است که سبب کاهش وابستگی کشاورزان به بارشهای نامنظم ناشی از تغییر اقلیم میشود. استان سیستان و بلوچستان از جمله مناطق خشک و نیمه خشک است. بنابراین از این موضوع مستثنا نمیباشد. درگذشته پنبه در این منطقه جغرافیایی کشت میگردید. اما بهدلیل عدم انطباق با شرایط اقلیمی و مطالعات آمایش سرزمین از الگوی کشت منطقه مورد مطالعه حذف میشود. اما مجدد زمزمه کاشت این گیاه در منطقه به صدا در آمده است. با توجه به بالابودن تنش کمآبی منطقه لازم است به شکل علمی بیان شود که کشت پنیه منجر به افزایش تنش کمآبی در منطقه میشود. لذا هدف اصلی این مطالعه، ارزیابی تأثیر کشت پنبه بر عرضه و تقاضای منابع آب در شرایط تغییر اقلیم است.مواد و روشها: در این پژوهش، اثر تغییر اقلیم بر پارامترهای هواشناسی در حوضه پیشین واقع در استان سیستان و بلوچستان توسط مدلهای گردش عمومی جو تحت دو سناریوی RCP 4.5 وRCP 8.5 بررسی شد و شبیهسازی منابع و نقاط تقاضای آب در منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل برنامهریزی و مدیریت منابع آب ارزیابی شد. برای کاهش عدم قطعیت مدلهای گردش عمومی جو از مدل ترکیبی استفاده شد. یافته ها: تایج پیشبینی پارامترهای هواشناسی نشان داد میزان بارش منطبق با سناریوی 5/8 و 5/4 بهترتیب به میزان 6/7 و 6/12 درصد بیشتر پیشنمایی میگردد و تقریباً دما مقدار ثابتی دارد. برای مقابله با کمبود آب نقاط تقاضا، راهکارهای مدیریتی افزایش راندمان آبیاری، حذف کشاورزیهای غیر مجاز، استفاده از دستگاه آب شیرین کن ارایه شد. همچنین نتایج نشان داد میانگین نیاز تأمین نشده بخش کشاورزی با کشت فعلی و افزودن کشت پنبه به ترتیب 83 و 85 درصد است. نتایج بررسی سناریوها نشان داد، کمترین نیاز تأمین نشده در حالت تغییر اقلیم با سناریوی 5/4 و کشت فعلی به مقدار MCM4/39 و در حالت پایه همراه با کشت پنبه بیشترین نیاز تأمین نشده MCM9/65 است. همچنین نتایج نشان دادند، با در نظر گرفتن سناریوی سوم، نیاز تامین نشده کشت پنبه در حالت اقلیم پایه و تغییراقلیم با سناریوی 5/4 و سناریوی 5/8 به ترتیب 08/25 و 2/13 و 53/15 میلیون متر مکعب محاسبه شد، که در هر سه حالت، بیشتر از نیاز تأمین نشده کشت فعلی است. بنابراین کاشت پنبه باعث افزایش تنش کمآبی میگردد.نتیجهگیری: منطقه جنوب شرق ایران دارای اقلیمی خشک و گرم است. سیاستمداران و برنامه ریزان منطقهای باید به گونه ای عمل نمایند که بتوان منجر به افزایش تابآوری ساکنین و کشاورزان بومی شوند. مبتنی بر نتایج این مطالعه استفاده از دستگاه آبشیرینکن برای آب شرب و کاهش تلفات و کشاورزی غیر مجاز تاثیر بیشتری بر منابع آب نسبت به سناریوی افزایش راندمان کشت فعلی داشت. بنابراین کشت این محصول، در این حوضه جغرافیایی، به هیچ عنوان قابل توجیه نیست و پیشنهاد میشود برای حل مشکل اقتصادی در منطقه مورد مطالعه، کشتهای دیگر مورد بررسی قرار گیرد. با مقایسه کشت پنبه نسبت به کشت فعلی در تمام حالات مشابه اقلیمی، نیاز تامین نشده پنبه از کشت فعلی بیشتر شد. بنابراین کشت پنبه باعث کمبود روزافزون منابع آب در منطقه میشود. در نهایت اینکه نتایج این تحقیق به تصمیمگیران منطقه مورد مطالعه، برای مدیریت بهتر منابع آب کمک میکند.
مدیریت منابع آب
ویپ
ریزگردانی
سناریو اقلیمی
2021
10
23
23
44
https://jcri.areeo.ac.ir/article_125352_62720b2a0827355c4c61b9e4e7b122a7.pdf
پژوهش های پنبه ایران
2345-5306
2345-5306
1400
9
1
بررسی اثر ضدعفونی بر جوانهزنی، بنیه بذر و ظهور گیاهچه در گلخانه چهار رقم پنبه(Gossypium hirsutum L.)
آرزو
عباسی قلعه نو
مجید
جامی الاحمدی
سهیل
پارسا
آیدین
حمیدی
سابقه و هدف: پنبه از مهمترین محصولات زراعی- صنعتی است و کیفیت بذر پنبه تحت تأثیر عوامل متعددی ازجمله ژنتیک و شرایط محیطی محل تولید و انبارکردن، فرآوری و سلامت بذر قرار میگیرد. بذر ممکن است منبع و ناقل میکروارگانیسمهای بیماریهای بذرزاد باشد و از اینرو سلامت بذر پنبه از اهمیت ویژهای برخوردار است. هرساله حدود 60 درصد بذر پنبه تولیدی با اسید کرکگیری شده و بقیه بهصورت کرکدار گواهی و عرضه میگردد. ضدعفونیکردن بذر پنبه، بهویژه بذرهای کرکدار سبب حفظ و بهبود جوانهزنی بذر و ظهور گیاهچه پنبه میگردد. بنابراین هدف این پژوهش ارزیابی اثر ضدعفونیکردن بذور کرکدار 4 رقم تجاری پنبه بر جوانهزنی، بنیه بذر و ظهور گیاهچه بود.مواد و روشها: بهمنظور بررسی اثر ضدعفونی بذر بر جوانهزنی، بنیه و ظهور گیاهچه در گلخانه چهار رقم پنبه تجاری ورامین، خرداد، کاشمر و خورشید، تحقیقی در دانشکده کشاورزی بیرجند و مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال در کرج به اجرا در آمد. ابتدا میزان آلودگی بذرها به عوامل بیماریزا تعیین شد و سپس بذرها با محلول هیپوکلریت سدیم و قارچکش ویتاواکستیرام ضدعفونی شده و آزمون جوانهزنی استاندارد بهصورت آزمایش فاکتوریل دو فاکتوره با 12 تیمار (4 رقم پنبه × سه سطح ضدعفونی شامل شاهد بدون ضدعفونی و ضدعفونی سطحی با استفاده از محلول هیپوکلریت سدیم و یا قارچکش کاربوکسین (ویتاواکس)-تیرام در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام و آزمایش گلخانهای در قالب بلوک کامل تصادفی با 9 تکرار کشت شد. برخی خصوصیات جوانهزنی و بنیه بذر و ظهور گیاهچه در گلخانه تعیین شدند.یافتهها: نتایج نشان داد، خصوصیات جوانهزنی و بنیه بذر و ظهور گیاهچه ارقام بررسیشده نسبتبه ضدعفونی متفاوت بود. ارقام ورامین و کاشمر دارای درصد گیاهچههای عادی بیشتر و بنیه گیاهچه قویتری و آلودگی کمتر به قارچهای بیماریزا و گیاهچههای آلوده کمتر بودند. بااینوجود بذرهای رقم خرداد متوسط زمان جوانهزنی (MGT) کمتر و درصد ظهور بیشتر و متوسط زمان ظهور گیاهچه در گلخانه کمتری داشت. بذرهای ضدعفونی شده با قارچکش ویتاواکستیرام رقم خرداد دارای بیشترین شاخص ظهور گیاهچه در گلخانه بود. بذرهای ارقام ورامین و کاشمر ضدعفونی شده با قارچکش ویتاواکستیرام نیز دارای شاخص وزنی بنیه گیاهچه در گلخانه بیشتر بودند. روابط رگرسیونی برازش یافته نشان داد شاخص بنیه گیاهچه در گلخانه رابطه مستقیم با درصد جوانهزنی داشت.نتیجه گیری: بنابراین ارقام ورامین و کاشمر دارای جوانهزنی بیشتر بذر و بنیه قویتر گیاهچه و کمتر آلوده به قارچهای بیماریزا بودند و ضدعفونیکردن بذرها با قارچکش ویتاواکستیرام از ارجحیت برخوردار بود.
سلامت بذر
قارچهای بذربرد
شاخصهای بنیه گیاهچه
شاخص ظهور گیاهچه
2021
10
23
45
68
https://jcri.areeo.ac.ir/article_125353_f294eb0259d0ab23226b1032ce39481e.pdf
پژوهش های پنبه ایران
2345-5306
2345-5306
1400
9
1
تعیین نیازهای رویشی خاک و زمیننما برای پنبه به منظور استفاده در ارزیابی تناسب سرزمین
سیدعلیرضا
سیدجلالی
مهناز
اسکندری
قربانعلی
روشنی
میرناصر
نویدی
غلامرضا
زارعیان
علی
زین الدینی میمند
محمد
قاسم زاده گنجه ای
سابقه و هدف: اهمیت راهبردی پنبه در تأمین الیاف مورد نیاز انسان، غذای دام و اشتغالزایی، ضرورت توجه به کاشت این گیاه را مطرح میسازد. با این حال پارهای از مشکلات باعث شده که در گذر زمان، کشت پنبه در ایران کاهش یابد. این روند نزولی کشت وزارت جهاد کشاورزی را بر آن داشت که طرح خودکفایی در تولید پنبه تا سال 1404 را در دستور کار خود قرار دهد. بر این اساس لازم است که در سطح کشور، اراضی با پتانسیل تولید مناسب برای کشت پنبه مشخص و اولویتبندی شوند. این مهم با انجام مطالعات ارزیابی تناسب اراضی و بررسی ویژگیها و کیفیت خاک و اقلیم میسر میشود. هدف از این پژوهش، تعیین نیازهای رویشی خاک و زمیننما برای پنبه به منظور استفاده در ارزیابی تناسب اراضی بود. مواد و روشها: بدین منظور، 123 مزرعه در استانهای قم، خراسان رضوی، گلستان و فارس انتخاب شدند. در هر مزرعه، یک خاکرخ حفر و سپس مطالعه و نمونهگیری شد. پرسشنامه کاربری اراضی نیز در هر مزرعه تکمیل گردید. پس از تجزیههای فیزیکی و شیمیایی لازم، نخست وضعیت متغیرهای خاکی از نظر آماری و ارتباط آنها با عملکرد، بررسی شد. سپس رگرسیون چندمتغیره به روش پسرونده بین عملکرد به عنوان متغیر وابسته و ویژگیهای مختلف خاک به عنوان متغیرهای مستقل، برقرار شد. در مرحله بعد به منظور تهیه جدول نیازهای رویشی خاکی برای کشت پنبه، روابط رگرسیون ساده بین ویژگیهای موثر خاک و عملکرد، بررسی و برای کلاسهای مختلف تناسب سرزمین، درجهبندی شد. راستیآزمایی جدول پیشنهادی با استفاده از دادههای 24 مزرعه پنبه (حدود 20% از دادهها) انجام شد.یافتهها: نتایج نشان داد که مقدار واریانس متغیرهای شوری، درصد سدیم قابل تبادل، پتاسیم، آهک و اجزای تشکیلدهنده بافت خاک، زیاد و برای واکنش خاک و کربن آلی، ناچیز میباشد. بنابراین اکثر دادهها دارای پراکندگی زیادی بودند. در رگرسیون چند متغیره نیز به ترتیب متغیرهای شوری، آهک، درصد کربن آلی، سیلت، درصد سدیم قابل تبادل، واکنش خاک و درصد گچ که بیشترین همبستگی را با مقدار عملکرد داشتند، در معادله باقی ماندند. ضریب تبیین رابطه پیشنهادی، حدود 9/0 بدست آمد. همچنین مقدار ضریب تبیین بین عملکرد و شاخص خاک برای دادههای راستیآزمایی (24 نمونه)، 78/0 بدست آمد که نشاندهنده قابل اعتماد بودن جدول پیشنهاد شده در این پژوهش است.نتیجه گیری: جدول نیازهای رویشی خاک و زمیننما برای کشت پنبه در اراضی کشور ایران با کاربرد مزارع متنوع از نظر ویژگیهای خاک پیشنهاد شده است. بنابراین میتواند پاسخگوی انجام مطالعات ارزیابی تناسب اراضی برای توسعه کشت این گیاه در سراسر کشور باشد.
عملکرد
کلاس تناسب اراضی
نیاز خاکی
2021
10
23
69
88
https://jcri.areeo.ac.ir/article_125354_50d1853f9c79d4b8243514e52bf66c35.pdf
پژوهش های پنبه ایران
2345-5306
2345-5306
1400
9
1
تأثیر تاریخ و نحوه کاشت بر ویژگیهای رویشی و عملکرد پنبه در منطقه داراب
لیلا
جعفری
سابقه و هدف: در سالهای اخیر افزایش بهرهوری آب در محصولات کشاورزی از جمله پنبه از طریق تغییر تاریخ و تراکم کاشت مورد توجه محققین قرار گرفته است. از طرف دیگر مطالعات نشان داده است که نشاءکاری در مقایسه با کشت مستقیم پنبه تأثیر بهسزایی در کاهش مصرف آب و در نتیجه افزایش کارایی مصرف آب در ایران دارد. لذا این تحقیق در رابطه با تأثیر تاریخ و نحوه کشت (کشت مستقیم بذر یا نشاء) بر عملکرد کمی و کیفی پنبه در استان فارس انجام شد.مواد و روشها: این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1399، در مزرعه تحقیقاتی واقع در شهرستان داراب استان فارس انجام شد. عوامل آزمایش شامل سیستمهای کشت در سه سطح نشاء 35 و 45 روزه و کشت مستقیم پنبه و تاریخ انتقال نشاء و کشت در سه سطح 15 و 30 اردیبهشت و 15 خرداد بود. در این مطالعه صفات درصد استقرار نشا، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، تعداد غوزه در بوته، وزن غوزه، عملکرد وش و درصد زودرسی و در نهایت کارایی مصرف آب ارزیابی شد. در پایان آزمایش، دادهها با استفاده از نرم افزار SAS نسخه 4/9 مورد تجزیه و تحلیل و میانگینها با کمک آزمون دانکن در سطح احتمال 5 درصد مورد مقایسه قرار گرفت.یافتهها: نتایج این پژوهش نشان داد که اغلب شاخصهای ارزیابی شده پنبه در نشاء 45 روزه در مقایسه با نشاءهای 35 روزه و کشت مستقیم بیشتر بود. بهطوریکه بیشترین درصد استقرار (18/87 درصد)، سطح برگ (24/2)، ارتفاع گیاه (78/96 سانتیمتر)، تعداد غوزه (61/27) و وزن تک غوزه (56/4 گرم)، عملکرد وش (4/2862 کیلوگرم در هکتار) و درصد زودرسی (3/68) در نشاءهای 45 روزه بهدست آمد. بهطورکلی نشاءکاری باعث افزایش میانگین شاخص سطح برگ، ارتفاع گیاه، درصد استقرار، تعداد و وزن غوزه نسبت به کشت مستـقیم شد. در اغلب موارد بیشترین میزان صفات اندازهگیری شده در تاریخ 30 اردیبهشت بهدست آمد. بهطوریکه بیشترین درصد استقرار بوته (14/81 درصد)، شاخص سطح برگ (16/2)، ارتفاع گیاه (44/97 سانتیمتر)، تعداد غوزه در بوته و وزن تک غوزه و عملکرد وش (6/2694 کیلوگرم در هکتار) در این تاریخ کاشت اندازهگیری شد. نتایج این مطالعه نشان داد که کشت نشاءی باعث افزایش معنیدار کارایی مصرف آب در مقایسه با کشت مستقیم شد. بیشترین کارایی مصرف آب تحت تأثیر سیستم کشت در نشاءهای 45 روزه (66/0 کیلوگرم در مترمکعب) بهدست آمد که اختلاف معنیداری با سایر سطوح داشت. بهطورکلی، نشاءکاری کارایی مصرف آب پنبه را تقریباً 25 درصد نسبت به کشت مستقیم (50/0کیلوگرم در مترمکعب) بهبود داد.نتیجهگیری: نشاءکاری بهدلیل عدم برخورد گیاهچهها با شرایط نامساعد محیطی از جمله سرمای یخبندان ابتدای فصل و افزایش طول دوره گلدهی، باعث افزایش تولید کمی و کیفی پنبه در مقایسه با کشت مستقیم میشود. در مناطقی که کشت گیاهان به صورت آبی انجام میشود نشاءکاری یکی از قابل قبولترین روشها برای رسیدن به عملکرد بالاست. نتایج این پژوهش نشان داد که کشت نشایی پنبه در اواخر اردیبهشت باعث افزایش معنیدار ویژگیهای کمی و کیفی پنبه میشود. از طرف دیگر با توجه به اینکه بیشترین کارایی مصرف آب پنبه در این شرایط بهدست آمد لذا کشت نشایی پنبه در اواخر اردیبهشت در منطقه داراب استان فارس توصیه میگردد.
عملکرد پنبه
کارایی مصرف آب
سن نشاء
کشت مستقیم
2021
10
23
89
108
https://jcri.areeo.ac.ir/article_125355_d1d570be04dfd4d9d000bafe8b3f3f65.pdf
پژوهش های پنبه ایران
2345-5306
2345-5306
1400
9
1
ارزیابی آزمایشگاهی و میدانی مقاومت دو لاین وارداتی پنبه تراریخته مقاوم به آفت کرم غوزه پنبه
محمود
جوکار
قربانعلی
روشنی
سید جلال
میر قاسمی
بهزاد
قره یاضی
سابقه و هدف: پنبه یک گیاه مهم صنعتی است که هرساله مورد حمله آفات متعدد به ویژه کرم غوزه پنبه Helicoverpa armigera (Lep.Noctuidae) قرار میگیرد. در این تحقیق، آزمایشهای میدانی و زیستسنجی آزمایشگاهی (دیسک برگ) برای ارزیابی مقاومت دو لاین با شماره ۳۷۰۱ و ۱۵۲۴ در مقایسه با رقم شاهد (گلستان) با حفظ شرایط قرنطینهای اینچهبرون در قالب طرح کاملاً تصادفی در ۳ تکرار اجرا شد.مواد و روش ها: بهمنظور بررسی میزان سمیت گوارشی توکسین در ارقام تراریخته پنبه نسبت به شاهد، آزمایشهای زیستسنجی توسط روش دیسک برگ انجام گرفت. هر تیمار ۱۵ عدد لارو سن سوم در داخل لیوانهای یکبار مصرف مفروش شده با کاغذ صافی و از غوزه تازه به عنوان غذا استفاد شده و نمونهبرداری و آماربرداری روزانه به مدت پنج روز متوالی انجام شد. اثر تیمارهای مختلف بر درصد مرگ و میر اصلاح شده لاروها، از آنالیز واریانس دادههای تکرار شونده The Repeated Measurements ANOVA توسط نرم افزار SPSS23 استفاده شد.یافته ها: در بررسیهای مزرعه، ۱۵ عدد لارو همسن شده (سن سوم) بصورت جداگانه با سه تکرار بر روی شاخه زایای جانبی (دارای غوزههای ابتدای فصل) در داخل قفس پلاستیکی با تهویه مناسب رها شدند (۴۵ قفس برای هر لاین در هر تکرار). درصدهای مرگ و میر با فرمول هندرسون و تیلتون اصلاح و مقایسه میانگینها توسط آنالیز واریانس یک طرفه با آزمون Tukey HSD در سطح ۵ درصد توسط نرم افزار SPSS 23 انجام پذیرفت.نتیجه گیری کلی: بررسی حاضر نشان داد که لاروهای سن سه (همسن شده) در شرایط مزرعهای با تغذیه از دو رقم تراریخته بعد از هفت روز، ۰۱/۰ ± ۷۱ درصد در لاین ۳۷۰۱ و ۰۲/۰± ۶۷ درصد در لاین ۱۵۲۴، مرگ و میر نشان دادند که این مقدار در رقم شاهد ۰۲/۰± ۵۹ درصد محاسبه شد. تفاوت معنیداری در سطح ۰۵/۰ بین دو لاین تراریخته (در یک گروه) و رقم شاهد مشاهده شد. نتایج حاکی از رابطهای مثبت و معنیدار بین درصد مرگ و میر نرمال شده لاروها و ارقام تراریخته است (۱/۸۸=R2). نتایج زیستسنجی در آزمایشگاه با روش دیسک برگی توسط روش نمونهبرداریهای مکرر بهطور روزانه انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نمونه برداری مکرر در مورد تاثیر سری زمانی بر روی مرگ و میر لاروهای همسن کرم غوزه پنبه در روش دیسک برگی و همچنین اثر برهمکنش زمان در رقم تفاوت معنیداری را نشان داد. ارقام تراریخته نسبت به شاهد بالاترین نرخ مرگ و میر آماری را ایجاد نمودند با این حال دو لاین تراریخته در ایجاد مرگ و میر با یکدیگر تفاوت معنیداری نداشتند. طبق نتایج آزمایشگاهی علیرغم عدم مشاهده تفاوت معنیدار در میزان مرگ و میر لاروها در روز دوم اما تاثیر سم دلتا اندوتوکسین و شروع روند مسمومیت از روز دوم بود. نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل دادهها طی سال زراعی ۱۳98 نشان داد که لاینهای تراریخته نسبت به رقم شاهد منطقه (گلستان) درکنترل آفت کرم غوزه برتری داشتند. از طرفی بررسی میزان کارایی لاینهای تراریخته در مبارزه با آفت کرم غوزه پنبه کنترل کنندگی بسیار بالایی را چه در سطح مزرعه و چه در زیستسنجی آزمایشگاهی نشان داد. زمان اثر سم کریستاله در طی پنج روز حداکثر تاثیر را نشان داد اما مسمومیت از روز سوم شروع به تظاهر کرد.
پنبه
ارقام تراریخته
توکسین کریستالی
کرم غوزه
2021
10
23
109
124
https://jcri.areeo.ac.ir/article_125356_5fb4b742fd2f1ebb6b6845ea399da3f1.pdf
پژوهش های پنبه ایران
2345-5306
2345-5306
1400
9
1
ارزیابی تجارت آب مجازی و ارزش اقتصادی آب در پنبهی فاریاب در ایران
مهرناز
یحیی زاده برنطین
ام البنین
بذرافشان
سابقه و هدف: در صورت تداوم افزایش روزافزون جمعیت و بهدنبال آن افزایش تقاضا برای مصرف آب با توجه به ثابتبودن منابع آبی، جهان با بحران شدیدتر آب روبرو خواهد شد. برای بررسی جابجایی منابع آب ناشی از ادغام فزاینده اقتصاد جهانی در این چارچوب، آب مجازی تعریف شد. مفهوم آب مجازی، مربوط به مدیریت و توسعه منابع آب، تصویری روشن از نیاز آب برای تأمین مواد غذایی برای جمعیت جهان است. مناطق دارای کمبود آب میتوانند با واردات محصولاتی که دارای میزان آب مجازی بالایی هستند و صادرات محصولاتی که میزان آب مجازی کمی دارند، بخش زیادی از مشکلات کمبود آب را در داخل کشور حل نمایند. لذا تحقیق حاضر به تغییرات مکانی و زمانی اجزاء ردپای آب در محصول پنبه فاریاب، برآورد میزان ارزش اقتصادی آب و بیلان آب مجازی در مقیاس ملی و منطقهای پرداخته است. مواد و روشها: برای محاسبه اجزا ردپای آب از چارچوب هوکسترا و چاپاگین طی سال 1384 تا 1397 استفاده گردید و برای برآورد تبخیر و تعرق از روش فائو- پنمن- مانتیث و برای برآورد نیاز آبی از نرم افزار CROPWAT استفاده گردید. همچنین برای برآورد ردپای اقتصادی آب از رویکرد گرنبس و هوکسترا استفاده شد.نتایج: نتایج نشان داد متوسط ردپای آب در پنبه 4019 متر مکعب بر تن است که بهترتیب سهم آب سبز، آبی و خاکستری 3/2، 6/87 و 1/10 درصد است. استان خراسان جنوبی (5716 مترمکعب بر تن) و استان البرز (5/2235 مترمکعب بر تن) دارای بیشترین و کمترین ردپای آب در ایران هستند. بالاترین سهم آب سبز مربوطه به استانهای مازندران، اردبیل، گلستان (بهترتیب 4/29، 6/8 و 3/8 درصد) و بیشترین سهم آب آبی مربوط به استانهای خراسان جنوبی، هرمزگان و یزد (بهترتیب با 7/94، 6/94 و 3/94 درصد) است. متوسط ارزش اقتصادی آب مجازی پنبه در ایران 37/0 دلار در هر مترمکعب است که بالاترین و پایینترین ارزش اقتصادی به ترتیب در استان البرز (62/0 دلار در هرمترمکعب) و استان خراسان جنوبی (24/0 دلار در هرمترمکعب) است. در نهایت نتایج این تحقیق مشخص کرد، حجم آب مجازی که در ایران صرف تولید پنبه میشود، 278 میلیون متر مکعب و با توجه به سرانه مصرف پنبه در ایران (600 میلیون متر مکعب) بهطور متوسط سالانه 322 میلیون مترمکعب (معادل 5/50 هزار تن پنبه) از سایر کشورها بهصورت آب مجازی به کشور وارد میشود که ارزبری آن 70 میلیون دلار در سال است. جمعبندی: در نهایت میتوان گفت، آگاهی از ردپای آب، ارزش اقتصادی آن و تجارت آب مجازی اطلاعات مفیدی را برای اولویتبندی کشت محصولات کشاورزی در مناطق مستعد ارائه مینماید و نهایت پیشنهاد میشود که دیدگاه حاضر جهت تخصیص منابع آب کشاورزی و سیاستگذاری توقف و یا توسعه کشت در مقیاس استانی و ملی وارد گردد.
آب مجازی
ردپای آب
ارزش اقتصادی آب
آب سبز
2021
10
23
125
142
https://jcri.areeo.ac.ir/article_125357_5bbece667da60f734125d2c51b5cf2ab.pdf
پژوهش های پنبه ایران
2345-5306
2345-5306
1400
9
1
سنجش منافع اقتصادی پروژه های تحقیقاتی پنبه (مطالعه موردی پروژه های تحقیقاتی خراسان رضوی)
نجم الدین
منصوریان
حمید
محمدی
محمود
احمد پور برازجانی
سامان
ضیایی
نورمحمد
آبیار
سابقه و هدف :در سالهای اخیر ضرورت ارزیابی آثار اقتصادی و اجتماعی تحقیقات کشاورزی در سطوح ملی، منطقهای و محصولی به مورد توجه مدیران و برنامهریزان کشور قرار گرفته و برخی مطالعات به ارزیابی کمی بازده سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه کشاورزی اقدام کردهاند.در زمسنه ارزیابی پروژه های تحقیاتی کشاورزی در خارج می توان به مطالعاتی مانند ارزیابی آثار بالقوه تحقیقات بهنژادی قهوه در فیلیپین ، تحقیقات بهنژادی قهوه در اوگاندا، تحقیقات بهنژادی انبه در تایلند، بازده تحقیقات کشاورزی و ارزیابی اقتصادی تحقیقات کشاورزی در نیوزلند اشاره کرد. در تحقیقات داخل کشور نیز می توان برخی مطالعات ارزیابی تحقیقات کشاورزی در ایران را نام برد. پژوهش حاضر با توجه به ضرورت افزایش تولید و با استفاده از دستاوردهای تحقیقاتی و با هدف ارزیابی آثار اقتصادی پروژههای تحقیقاتی پنبه در استان خراسان رضوی به عنوان مهمترین منطقه تولید پنبه کشور انجام شده است.مواد و روشها:در انجام این پژوهش از دو گروه دادههای مرتبط با فناوری(میانگین افزایش عملکرد، پارامتر جابهجایی منحنی عرضه، احتمال موفقیت تحقیق، عامل استهلاک) و بازار(مخارج تحقیق،قیمت محصول،کشش قیمتی عرضه و نرخ تنزیل) پروژههای تحقیقاتی بهنژادی پنبه خاتمه یافته در بازه زمانی 1394 تا 1398 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی و روش تحلیل مازاد اقتصادی استفاده گردید. تحلیل مازاد اقتصادی این امکان را میدهد که تفاوت بین دو وضعیت با و بدون تحقیقات با اندازهگیری تغییر مازاد اقتصادی ( ارزش رفاه یا فواید اجتماعی ) ارزیابی شود. رهیافت مازاد اقتصادی همچنین چارچوب بازار را برای استنتاج منافع تحقیقات با کاربست دستاوردهای آن که باعث جابهجایی منحنی عرضه میشود، مورد استفاده قرار گرفته و سپس منافع اقتصادی به عنوان مازاد تعلقگرفته به تولیدکنندگان و مصرفکنندگان محاسبه و آنگاه با جمعسازی منافع تحقیقات در طول زمان و مقایسه آن با مخارج، سنجههایی مانند ارزش فعلی خالص منافع، نرخ بازده داخلی و نسبت فایده به هزینه محاسبه شده است.یافتهها:کل ارزش حال منافع یا کل تغییر مازاد اقتصادی تحقیقات بهنژادی پنبه 14638649 هزار ریال ارزیابی و برآورد گردید که از این مقدار به میزان 7468698 هزار ریال مربوط به ارزش حال منافع پنبهکاران و میزان 7169050 هزار ریال مربوط به ارزش حال منافع مصرفکنندگان پنبه در استان خراسانرضوی می باشد. همچنین مقادیر ارزش حال خالص منافع، نرخ بازده داخلی و نسبت فایده به هزینه هر تحقیق بهنژادی به طور میانگین و بهترتیب حدود 13میلیارد هزار ریال، 55 درصد و 6/7 ریال پیشبینی و ارزیابی شده است. این نتایج بیانگر بازده و سودآوری اقتصادی پذیرفتنی در تحقیقات بهنژادی پنبه میباشد.نتیجهگیری:مجموعه نتایح و یافتههای این پژوهش بیانگر آنست که پژوهشهای انجام شده بر پنبه باعث رشد بهرهوری عوامل تولید گردیده که نتیجه نهایی آن نیز افزایش منافع تولیدکنندگان و مصرف کنندگان میباشد بنابراین سرمایهگذاری در تحقیقات کشاورزی مربوط به توسعه کشت پنبه به طور خاص توجیهپذیر بوده و میتواند سیاستگذاران و برنامهریزان کشور را درجهت مساعدت بیشتر و تامین بودجه پایدار برای پژوهشهای پنبه متقاعد نماید. همچنین براساس یافتههای این مطالعه پیشنهاد میشود به امکانات استانی برای تحقیقات پنبه ، به ویژه استان خراسان رضوی توجه لازم صورت گیرد.
بازده اقتصادی
پژوهش
تولیدکنندگان
مازاد اقتصادی
2021
10
23
143
160
https://jcri.areeo.ac.ir/article_125358_a3135bce10a98129d96f4fcf5cd00fbc.pdf
پژوهش های پنبه ایران
2345-5306
2345-5306
1400
9
1
ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و مکانیسمهای فیزیولوژیکی بذر پنبه استحصالی از تنشهای آبی
ام البنین
چکانی
الهام
فغانی
محمدرضا
داداشی
حسین
عجم نوروزی
برهان
سهرابی مشک آبادی
سابقه و هدف: تغییر اقلیم، دستیابی به منابع آب را با مشکل مواجه کرده است. لذا القا تحمل به تنش کم آبی در بذور تکثیری، میتواند با دستیابی به عملکرد مطلوب و بذور بالقوه، ضمن کاهش مصرف آب، در کشاورزی تحول بزرگی ایجاد کند. ارزیابی خصوصیات فیزیولوژیکی بذور پنبه استحصالی از تیمارهای مختلف کم آبی، ضمن بررسی وضعیت رشد و عملکرد آنها، دیدگاه کاملتری از تکثیر بذر برای اراضی تحت تنش خواهد داد.مواد و روشها: این پژوهش با هدف ارزیابی پتانسیل فیزیولوژیکی بذور پنبه استحصالی از تیمارهای مختلف کم آبیاری بهمنظور تکثیر بذر پنبه برای مزارع تحت تنش آبی در استان گلستان اجرا شد. آزمایش به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سالهای زراعی 1397 و 1396 انجام شد. فاکتور اصلی شامل 4 سطح آبیاری شامل دیم، 33، 66 و 100 درصد ظرفیت زراعی و فاکتور فرعی نیز شامل تیمارهای منابع بذری در 5 کرت فرعی شامل شاهد (تأمین بذر از مراکز فروش) و 4 سطح بذر استحصالی از سطوح مختلف کم آبیاری (دیم، 33، 66 و 100 درصد ظرفیت زراعی) در نظر گرفته شدند.یافتهها: نتایج نشان داد تأثیر تعداد دفعات در معرض تنشبودن برای بذر بر خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد گیاهان تفاوت معنیدار داشتند. در شرایط آبیاری با 33 درصد ظرفیت زراعی، بذور استحصالی که برای دومین بار (دو سال زراعی) و سومین بار در معرض تیمار آبیاری 33 درصد ظرفیت زراعی قرارگرفته بودند به ترتیب با کدهای (S22) و (S32) به میزان 62/36 و 97/65 میلی گرم بر گرم وزنتر کمترین و بیشترین نشاسته و کربوهیدرات محلول را داشتند. لذا آبیاری به میزان 33 درصد ظرفیت زراعی برای تیمار بذری S22 تنش کمآبی نبود. در حالی که در آبیاری 33 درصد ظرفیت زراعی، عملکرد چین اول در تیمار بذری S22، در دو بار در معرض تنش کم آبی از 43/172 گرم در متر مربع به 43/432 گرم در متر مربع در سه بار در معرض تنش کم آبی رسید. ولیکن در آبیاری 33 درصد ظرفیت زراعی، بذور استحصالی که برای دومین بار (دو سال زراعی) در معرض تیمار آبیاری 66 درصد ظرفیت زراعی قرار گرفته بودند (S23) در شرایط دو بار تنش نسبت به سه بار تنش، عملکرد چین اول کاهش یافت. کاهش سطح برگ در تیمارهای بذری S23 در دو بار تنش در شرایــط دیم و 100 درصد ظرفیت زراعی مبین این امر است که هم دیم و هم آبیاری زیاد برای تیمار بذری S23تنش محسوب میشود.نتیجهگیری: بهطور کلی، با تکثیر بذر در شرایط آبیاری با 33 درصد ظرفیت زراعی، علاوه بر کاهش مصرف آب، میتوان به بذوری بالقوه با گیاهان متحمل به تنش دست یافت. افزایش عملکرد چین اول در تیمار بذری S32، حاصل از تکثیر بذر در معرض سه بار تنش آبی، حاکی از اهمیت القاء فعالیت حافظه تنشی در تیمارهای بذری S22 وS32 در تحمل کم آبی میباشد.
پنبه
تنش آبی
سطح برگ
عملکرد
نشاسته
2021
10
23
161
188
https://jcri.areeo.ac.ir/article_125359_a0e1bc025daf28769a275316dc794d4a.pdf
پژوهش های پنبه ایران
2345-5306
2345-5306
1400
9
1
واکنش زراعی ارقام و هیبریدهای مختلف پنبه به تغییر تراکم بوته در واحد سطح
سپیده
جلیلیان
حمید
مدنی
موسی الرضا
وفایی تبار
نورعلی
ساجدی
سابقه و هدف: بر اساس بررسیهای انجام گرفته با افزایش تراکم بوته، واکنش ارقام پنبه از نظر عملکرد و زودرسی یکسان نیست و عملکرد محصول در مناطق با شرایط آب و هوایی مختلف، حتی با تراکم کاشت یکسان برای یک رقم معین نیز متفاوت است بنابراین تعیین مناسب ترین تراکم کشت برای ارقام جدید پنبه در مناطق اقلیمی مختلف نقش مهمی در تولید محصول و مصرف بذر بهینه پنبه دارد. لذا به منظور تعیین میزان عملکرد و بررسی اجزای عملکرد ارقام جدید پنبه از ابعاد بهزراعی این مطالعه در ورامین انجام پذیرفت.مواد و روشها: در این پژوهش که در مزرعه بخش تحقیقات پنبه و گیاهان لیفی ورامین انجام شد تعداد ده ژنوتیپ پنبه شامل شش رقم ورامین، بختگان، ساجدی، ساحل، T2،T14 و چهار هیبرید (ساحل× ساجدی)، (بختگانT2×)، (ورامینT14×) و (ساجدیT14×) تحت سه تراکم گیاهی 5.5 ، 6.4 و12.8 بوته در مترمربع در یک آزمایش مزرعه ای از نوع اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار و در طی سالهای 1396 و1397 مورد ارزیابی قرار گرفتند. در طول فصل رشد و بعد از مرحله رسیدگی فیزیولوژیک صفات کمی شامل عملکرد بوته، وزن غوزه، تعداد غوزه در بوته، وزن الیاف بوته، وزن پنبه دانه در بوته و ارتفاع بوته اندازهگیری شد.یافتهها و نتیجه گیری: نتایج تجزیه واریانس نشان داد در این آزمایش بین ارقام پنبه در هر دو سال انجام آزمایش و بین سطوح مختلف تراکم کشت در سال زراعی 1396 اختلاف آماری معنیداری وجود داشت. تفاوتهای مذکور از نظر عملکرد بوته، تعداد غوزه در بوته، وزن الیاف در بوته و وزن پنبه دانه در بوته مطرح است. نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل رقم و تراکم بر عملکرد بوته نشان داد هیبرید ورامینT14× در تراکم 5.5 بوته در مترمربع بهترتیب در سالهای زراعی 1396 و 1397 دارای بیشترین عملکرد بوته، تعداد غوزه در بوته، وزن الیاف، وزن پنبه دانه در بوته نسبت به سایر ارقام و هیبریدها بود. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد تراکم 5.5 بوته در مترمربع برای پنبه و خصوصا برای هیبرید وارمینT14× که دارای خصوصیات کمی و کیفی مطلوبتری نسبت به سایر ارقام بود مطلوب و قابل توصیه است.
پنبه
هیبرید
هتروزیس
مورفولوژیک
تراکم گیاهی
2021
10
23
189
208
https://jcri.areeo.ac.ir/article_125360_29d941f0442cf65e6d78d3341211e0b3.pdf
پژوهش های پنبه ایران
2345-5306
2345-5306
1400
9
1
بررسی عملکرد و اجزای عملکرد پنبه در سیستم های کشت نشایی ومستقیم بذر در شرایط آب و هوایی گرگان
محمد
رضایی
محمدرضا
داداشی
حسن
مختارپور
حسین
عجم نوروزی
سابقه و هدف: یکی از روشهایی که در سالهای اخیر به دلیل مشکلات ناشی از کمبود آب در حال افزایش است، انجام نشاکاری میباشد که میتوان گفت با جایگزین کردن کشت مستقیم بذر با کشت نشایی در تولید پنبه، کمک بزرگی به صرفهجویی در مصرف آب خواهد شد. همچنین تراکم بوته مناسب از نیازهای مهم در برنامهریزی زراعی برای به دست آوردن حداکثر عملکرد محصولات زراعی همراه با کیفیت مطلوب است. لذا با توجه به مجموعه اثرات مطلوبی که در کاشت نشائی میتواند محقق شود و همچنین با توجه به اهمیت تراکم بوته در مدیریت مزرعه، این تحقیق با هدف تعیین مناسبترین روش کاشت نشاء پنبه در مقایسه با کشت متداول (کشت مستقیم بذر) و ارزیابی تأثیر نشاءکاری بر خصوصیات زراعی، عملکرد و اجزای عملکرد پنبه انجام گرفت.مواد و روشها: تحقیق حاضر در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات عراقی محله گرگان در سال 97-1396 انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل روشهای مختلف کاشت در هفت سطح شامل: کشت مستقیم بذر به فاصله روی ردیف20 سانتیمتر (تراکم 65 هزار بوته در هکتار)، کشت نشایی تکبوته با فواصل روی ردیف 20 و 40 سانتیمتر (بهترتیب تراکم 65 و 5/32 هزار بوته در هکتار)، کشت نشایی دو بوته (جفت) به فاصله روی ردیف 40 سانتیمتر (تراکم 65 هزار بوته در هکتار)، کشت نشایی تکبوته در دو طرف تیپ با فواصل روی ردیف 31 و 61 سانتیمتر (بهترتیب تراکم 65 و 5/32 هزار بوته در هکتار) و کشت نشایی دو بوته (جفت) در دو طرف تیپ به فاصله روی ردیف 61 سانتیمتر (تراکم 65 هزار بوته در هکتار) بود. صفات مورد بررسی شامل مراحل فنولوژیک، ارتفاع گیاه، عملکرد الیاف و اجزای عملکرد پنبه در نظر گرفته شد.یافتهها: مقایسه میانگین دادهها نشان داد که سیستم کشت نشایی باعث افزایش غوزههای باز، وزن خشک بوته، متوسط وزن الیاف در یک بوته و یک غوزه و عملکرد الیاف گردید. درحالی که بیشترین میزان ارتفاع بوته و تعداد غوزههای بسته از سیستم کشت مستقیم بذر حاصل شد. همچنین بالاترین میانگین عملکرد الیاف 154/3595 کیلوگرم در هکتار از سیستم کشت نشایی تکبوته به فاصله روی ردیف 40 سانتیمتر (تراکم 32500 بوته در هکتار) به دست آمد که نسبت به سیستم کشت مستقیم بذر، باعث افزایش 23/40 درصدی عملکرد الیاف شد. بررسی صفات مؤثر بر عملکرد الیاف نیز نشان داد که با کاهش تعداد غوزههای بسته و افزایش وزن الیاف یک غوزه میتوان عملکرد الیاف را در هکتار افزایش داد.نتیجه گیری: نشاکاری نسبت به سیستم کشت مستقیم باعث بهبود خصوصیات زراعی و بهویژه باعث افزایش عملکرد الیاف گردیده است که در صورت اقتصادی بودن هزینه تولید و انتقال نشا، نشاکاری پنبه نسبت به کشت مستقیم برتری داشته و قابل توصیه است.
ارتفاع بوته
تعداد غوزه
روش کاشت
عملکرد الیاف و وزن الیاف
2021
10
23
209
230
https://jcri.areeo.ac.ir/article_125362_5e9c48c113a725275a6fab3aa9302ea8.pdf
پژوهش های پنبه ایران
2345-5306
2345-5306
1400
9
1
ارزیابی الگوی کاشت برعملکرد و کیفیت برداشت مکانیزه ارقام کلاستر پنبه
سعید
سلطانی
شهرام
نوروزیه
محمد رضا
زنگی
پریسا
هروی
سابقه و هدف: با وجودی که قسمت اعظم مخارج تولید پنبه صرف برداشت دستی محصول میباشد حرکت در جهت مکانیزه کردن برداشت پنبه میتواند نقش زیادی در کاهش هزینههای تولید و توسعه زراعت پنبه داشته باشد. با توجه به این که تغییرات در الگوی کاشت و کاهش فاصله ردیف، خصوصیات مورفولوژیکی گیاه پنبه را تحت تأثیر قرار میدهد، بررسی و مطالعه این موضوع از اهمیت ویژهای برخوردار است، بنابراین هدف از این پژوهش ارزیابی اثر الگوی کاشت دو ردیفه بر رشد، عملکرد و کیفیت برداشت ماشینی در ارقام کلاستر بوده است.مواد و روشها: بهمنظور بررسی اثرات الگوی کاشت و فاصله ردیف بر عملکرد و کیفیت برداشت پنبه، آزمایش مزرعهای به صورت اسپلیت پلات (کرتهای خرد شده) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کارکنده طی سالهای 94-1393 اجرا گردید. ارقام کلاستر پنبه (T3، کاشمر و ساجدی) در عامل اصلی و الگوهای کاشت شامل: یک ردیفه (96 × 20 سانتیمتر)، دو ردیفه (96×10سانتیمتر)، دو ردیفه (96×20 سانتیمتر) و دو ردیفه (96×30 سانتیمتر) در عامل فرعی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SAS انجام و برای رسم نمودار ها از نرم افزار Excel استفاده شد.یافتهها: نتایج تجزیه مرکب این پژوهش نشان داد که، الگوی کاشت دو ردیفه بر عملکرد، درصد زودرسی، عملکرد ماشین برداشت و افت پس از برداشت محصول معنیدار شد. مقایسه میانگین صفات نشان داد کاشت دو ردیفه با فاصله ردیفهای 10 و 20 سانتیمتر در مقایسه با سایر الگوهای کاشت بالاترین میانگین عملکرد وش، زودرسی محصول و راندمان ماشین برداشت را داشت. همچنین نتایج ضریب همبستگی صفات نشان از رابطه معنیداری بین عملکرد ماشین با ارتفاع تشکیل اولین شاخه زایا ، تعداد غوزه ، افت پس از برداشت و عملکرد در هکتار داشت.نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد ارقامی برای برداشت مکانیزه مناسبتر میباشند که دارای تیپ کانوپی بسته وموقعیت قرار گرفتن غوزهها نزدیک به شاخه اصلی بوده و تشکیل اولین شاخه زایا در ارتفاع بالاتری از سطح خاک و قسمت یقه گیاه باشد. بنابر این بایستی تغییر تراکم بوته و فاصله ردیف به نحوی باشد که بر عملکرد پنبه تاثیر منفی نداشته باشد.
ارقام کلاستر
فاصله ردیف
الگوی کشت
2021
10
23
231
234
https://jcri.areeo.ac.ir/article_125361_e7020be36c3dbe3e2df11830abc6d72d.pdf