تعیین ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی هفت ژنوتیپ‌ پنبه با استفاده از تلاقی دای الل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهش بخش تحقیقات زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، اردبیل، ایران

2 دانشیار پژوهش مؤسسه تحقیقات پنبه کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، گرگان، ایران

چکیده

عملکرد بالای وش هدف نهائی یک برنامه اصلاحی در پنبه است. به منظور دستیابی به این هدف، تولید ارقام هیبرید گام مهمی در افزایش تولید محسوب می‌شود. تولید بذر هیبرید در پنبه به روش تلاقی دای الل، یکی از روش‌های مناسب در تولید بذر هیبرید است. در این تحقیق،  به منظور تعیین قابلیت ترکیب پذیری عمومی و خصوصی در پنبه، تعداد هفت ژنوتیپ پنبه به روش دای آلل 7×7 یک جانبه تلاقی داده شدند. این بررسی در مدت دو سال  انجام شد، به این ترتیب که در سال اول تلاقی‌ها انجام و در سال دوم، والدین به همراه هیبریدهای دای الل حاصله (مجموعاً 28 ژنوتیپ) به‌منظور بررسی میزان موفقیت دورگ گیری و محاسبه درصد هتروزیس‌، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. ژنوتیپ‌های مورد مطالعه شامل Lambright،  Tabladilla، B -557، Sindos-80، Zeta -2، Tashkand-2 و NO.200 بود. در این مطالعه برخی از صفات مورفولوژیکی و کمی پنبه از قبیل درصد بوته‌های بارده، ارتفاع بوته، وزن متوسط قوزه، تعداد متوسط قوزه، عملکرد کل وش و درصد زودرسی مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده‌های آماری بدست آمده نشان داد که هیبرید Tashkand-2 × NO.200 با متوسط عملکرد 5139 کیلوگرم در هکتار برتر بوده و در کلاس نخست قرار گرفت. همچنین هیبریدهای Tabladilla B.557×، Tabladilla Tashkand-2× و B.557 NO.200× به‌ترتیب با 80، 78 و 77 درصد زودرسی، زودرس تر از بقیه بودند. از نظر درصد هتروزیس برای صفت عملکرد، هیبرید  Sindos-80×Lambright با 4/33 درصد نسبت به والد برتر خود و برای صفت زودرسی هیبرید ×Lambright NO.200 با 5/26 درصد نسبت به والد برتر جزو برترین هیبرید‌ها بودند. در میان والدها، ژنوتیپ‌های Lambright و Tashkand-2 از نظر صفات عملکرد و زودرسی ترکیب شونده‌های عمومی خوبی بودند. همچنین هیبریدهای NO.200×Tabladilla و Tashkand-2×Tabladilla بیشترین ترکیب پذیری خصوصی را از نظر صفات عملکرد و زودرسی به خود اختصاص دادند. با این نتایج توصیه می‌شود هیبریدهای بدست آمده براساس نیازهای منطقه در سطح وسیع تکثیر و در اختیار تولیدکنندگان قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determination of general and specific combining ability of cotton Genotypes by 7*7 Diallel crossing Method

نویسندگان [English]

  • Seyed yaghub Seyed masoumi 1
  • Omran Alishah 2
1 Scientific board's member, Ardebil Research and education center of Agriculture and Natural Resources, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Ardebil, Iran.
2 Scientific board's member, Cotton Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Gorgan, Iran
چکیده [English]

High seed cotton yield is ultimate objective of any crop-breeding program. In order to achieve this goal, hybrid development is an important step. Diallel cross method of producing hybrid seed cotton, is one of the most common approaches. In this study, in order to determinate the general and specific combining ability in cotton, seven cotton genotypes were crossed by unilateral Diallel. The study was conducted during two years. Crosses were done in the first year and in the second year, seven parents with the resulting diallel hybrids (totally 28 genotypes) were evaluated in order to investigate the success rate of hybridization and heterosis calculation based on randomized complete block (RCB) design with three replications. Studied genotypes were included Lambright،Tabladilla، B -557، Sindos-80، Zeta -2، Tashkand-2 andNO.200.In this study, some of quantitative and morphological traits of cotton including percentage of fruiting plants, plant height, boll weight, average number of boll, total seed cotton yield and earliness percentage were evaluated. Statistical analysis showed that NO.200*Tashkand-2 hybrid by total seed cotton yield b of 5139Kg per hectare was the first class and the best among all. However, B-557*Tabladilla, Tashkand-2*Tabladilla and No.200*B-557 with 80%, 78% and 77% early maturity had higher earliness than others, respectively. In terms of heterosis percentage, Sindos-80*Lambright hybrid had higher yield at the rate of 33.4% and in terms of early maturity, NO.200*Lambright hybrid by 26.5% higher than high parent were the best hybrids. Among the parents, Lambright and Tashkand-2 were the good general combinatory in view of yield and early maturity. However, among the hybrids, NO.200*Tabladilla and Tashkand-2*Tabladilla were the best specific combinatory in terms of yield and early maturity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Genotype
  • Cotton
  • Diallel
  • Hybid
  • Hetrosis

مراجع

  1. Ahuja S.L., and Dhayal, LS. 2007. Combining ability estimates for yield and fibre quality traits in 4×13 line × tester crosses of Gossypium hirsutum. Euphytica 153: 87-98.
  2. Alishah, A., Ahmadian, P., Ghanadha, M., Omidi, M., and Mesbah, M. 2002. Study of compatability and gene action in some morphological and quantitative traits in cotton (Gossypium hirsutum L.) (In Persian text).
  3.  Amalraj, S.F.A. 1989. Combining ability studies on G.hirsutum  × G.barbadense hybrids. Indian Journal of agri Res. 23(2): 65-69.
  4. Anonymous, 2016. Independent Commission Against Corruption seasonal reports. Available on-line as <https://www.icac.nsw.gov.au/> on 4 December 2016.
  5. Aslam Khan, M., Sattar Larik, A. and Zahoor Ahmad, S. 2002. Study of gene action for yield and yield component in Gosypium hirsutum L. Asian of plant Science. 2(2): 130-131.
  6. Baloch, M.J., Lakho, A.R., Butto, H. and Rind, R. 2002. Seed cotton yield and fiber properties of F1 and F2 hybrids of upland cotton. Asian journal of plant Sci. 1(1): 48-50.
  7. Bhatad, S.S. and Rajeshvar, S.R. 1994. Heterobeltiosis and standard heterosis for yield and quality characters in some G.hirsutum crosses. Madras Agric. J. 31(1): 34-35.
  8. Habib, R.L., Ayaz, A.S., Muhammad, A., Rashid, and R. Shabana, M. 2016. Determination of General and Specific Combining Ability of Five Upland Cotton Cultivars. Journal of Agricultural Science, 8(3): 106-111.
  9. Hosseininegad, Z. 1998. Investigation of combining ability and heterosis in cotton. Master science thesis. Agriculture faculty, Tehran University.

10. Kiani, G., Nematzadeh, G.A., Kazemitabar, S.K. and Alishah, O. 2007. Combining ability in cotton cultivars for agronomic traits. International Journal of Agriculture and Biology, 9(3): 521-522.

11. Ministry of Jihad-e-Agriculture, 2016. Agriculture statistics, first volume horticultural and field crops. Ministry of Jihad-e-Agriculture, Programing and economics deputy, Statistics and Information Technology Office, (In Persian). 

  1. 12.   Naseri, F. 2005. Cotton. Astan e Qods  publition. Mashad.(In Persian).
  2. 13.   Pole, S.P., Kamble, S.K., Madrap, I.A. and Sarang, D.H. 2008. Diallel analysis for combining ability for seed cotton yield and its components in upland cotton (Gossypium hirsutum L.). Journal of Cotton Research and Development,22(1): 19-22.
  3. 14.  Senthil Kumar, K., Ashokkumar, K. and Ravikesavan R. 2014. Genetic effects of combining ability studies for yield and fibre quality traits in diallel crosses of upland cotton (Gossypium hirsutum L.) African journal of biotectonology. 13(1): 119-126.
  4. 15.  Shakeel, A.I., Ahmad Khan, K. and Azhar, F.M.  2001. Study pertaining to the estimation of gene action  controlling yield and related traits in upland cotton. On line J. of Biological Sci. 1(12): 67-70.
  5. 16.  Singh, P. 1998. Cotton breeding. Kalgani Pub. New Dehli. India. pp.74-92.

17. Varghese, S.K., Patel,V. Vashi, R.G., Patel, P.G., Patel, J.C. and Patel, U.G. 1995. Heterosis for seed oil and gossypol contents in hybrids of upland cotton. Indian Journal ,Agriculture Science 54(10): 901-907.

18. Zangi, M.R., Jelodar, N.B., Kazemitabar, S.K., Vafaei-Tabar, M. 2009. Cytoplasmic and combining ability on fiber quality traits in intera and interspesific crosses of tetraploid cotton (G. hirsutum x G. barbadense). American-Eurasian Journal of Agriculture and Environmental Sciences, 5(4): 519-525.

Zhang, J., Z. Deng, J. and Sun, J. Liu. 1994. Heterosis and combining ability in interspecific crosses between G. hirsutum and G. barbadense. Acta Agronomy  Silence, 13(1): 9-14

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار