تعیین مناسبترین تاریخ کاشت ارقام تجاری جدید پنبه درمنطقه نیشابور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی

10.22092/ijcr.2023.359866.1185

چکیده

سابقه و هدف: تاریخ کاشت عامل مهمی است که بر صفات رویشی و زایشی، طول دوره رشد و در نهایت کمیت و کیفیت عملکرد پنبه بذر تأثیر می­گذارد. با تأخیر در کاشت، دوره گلدهی با دمای بالا همزمان می­شود که در نتیجه تعداد غوزه­های ریزش کرده افزایش پیدا نموده و تعداد غوزه در هر بوته کاهش می­یابد. از آنجایی که ارقام جدید پنبه (ارمغان، شایان، خورشید، خرداد و ساجدی) عموماً زودرس هستند و آب کمتری مصرف می­کنند، مورد پذیرش کشاورزان قرار گرفته­اند؛ اما در برخی موارد دیر کاشته می­شوند. از آنجایی که تاریخ کاشت مناسب این ارقام مشخص نشده است، این طرح به منظور تعیین تاریخ کاشت بهینه ارقام جدید پنبه انجام شد.
 مواد و روش­ها: پنج رقم (ارمغان، شایان، خورشید، خرداد و ساجدی به عنوان کرت فرعی) در سه تاریخ کاشت 20 اردیبهشت، 10 خرداد و 30 خرداد (به عنوان کرت اصلی) با چهار ردیف در هر کرت کشت شدند. این آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیشابور طی سال های 98 و 1399 انجام شد. آبیاری با استفاده از نوار (سیستم آبیاری تحت فشار) به فاصله 20 سانتی متر انجام شد. قطره چکان و آبدهی 4 لیتر در ساعت. پنج گیاه به صورت تصادفی انتخاب شدند. پارامترهای اندازه گیری شده عبارت بودند از: تعداد شاخه های رویشی و زایشی در بوته، ارتفاع بوته، تعداد غوزه رسیده و نارس (باز نشده) در بوته، وزن غوزه و عملکرد وش. تجزیه واریانس، مقایسه میانگین صفات با استفاده از MSTATC و Excel و آزمون حداقل تفاوت معنی­دار (LSD)  انجام شد.
یافته­ ها: نتایج نشان داد که بیشترین تعداد غوزه بسته و همچنین کمترین تعداد شاخه رویشی و زایشی، تعداد غوزه باز و عملکرد وش مربوط به آخرین تاریخ کاشت است. به طور متوسط ​​تأخیر در تاریخ کاشت به طور معنی داری عملکرد وش را به میزان 3/50 درصد کاهش داد. عملکرد وش در 30 خرداد تا 4/85 درصد کاهش یافت. همچنین کمترین و بیشترین عملکرد وش مربوط به رقم ارمغان در آخرین تاریخ کاشت و رقم ساجدی در تاریخ کاشت اول بود. بیشترین عملکرد (7/3971 کیلوگرم در هکتار) از ساجدی در تاریخ کاشت اول حاصل شد. همچنین کمترین کاهش عملکرد وش به دلیل تأخیر در کاشت متعلق به رقم ساجدی بود.
نتیجه­ گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان داد که در منطقه نیشابور کشت ارقام مذکور باید تا 10 خرداد ماه انجام شود و تأخیر بیشتر در زمان کاشت باعث کاهش شدید عملکرد (در برخی سالها به دلیل خسارت ناشی از سرمای اوایل پاییز) می­شود. با این حال واکنش ارقام مورد مطالعه در این خصوص متفاوت بود و ارقامی مانند ساجدی و خورشید ضمن داشتن بیشترین عملکرد در مجموع دو سال، کمترین کاهش عملکرد را نسبت به ارمغان، شایان و خرداد نشان دادند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Determination of the most suitable planting date of new commercial cotton cultivars in Neyshabur region

نویسنده [English]

  • Hamid Reza Mehrabadi
چکیده [English]

Background and Goal: The planting date is an important factor affecting vegetative and reproductive characteristics, the length of the growing season, and ultimately the quantity and quality of cottonseed. When the planting date is delayed, the flowering period coincides with high temperatures, increasing the number of bolls dropped and decreasing the number of bolls per plant. Since the new cotton varieties (Armaghan, Shayan, Khorshid, Khordad and Sajdi) are usually early maturing and use less water, they are accepted by farmers. However, in some cases they are planted too late. Since the proper planting date for these varieties has not been determined, this project was undertaken to determine the optimal planting date for new cotton varieties.
Material and Methods: Five varieties named Armaghan, Shayan, Khorshid, Khordad, and Sajedi (as subplots) were planted on three planting dates: May 10, May 31, and June 20 (as main plots) with four rows on each plot. This experiment was conducted using a split-plot experiment based on a randomized complete block design with three replications at the Neyshabur Agriculture and Natural Resources Research Station in 2019 and 2020. Irrigation was done using a tape (negative pressure irrigation system) with a drip spacing of 20 centimeters and a flow rate of 4 liters per hour. Five plants were randomly selected. The parameters measured were: Number of vegetative and reproductive branches per plant, plant height, number of immature and mature bolls per plant, weight of bolls, cotton seed yield. Analysis of variance and comparison of the mean values of the traits were performed using MSTATC and Excel and least significant difference (LSD).
Results: The results showed that the maximum number of closed bolls and the lowest number of vegetative and reproductive branches, number of open bolls and cotton seed yield belonged to the last planting date. On average, delaying the planting date reduced the cotton seed yield by 50.3%. The yield of cottonseed decreased by as much as 85.4% on June 20. The lowest and the highest yield of cottonseed were obtained in Armaghan variety on the last planting date and in Sajedi variety on the first planting date. The highest yield (3971.7 kg/ha) was obtained in Sajedi on the first planting date. Also, the lowest yield in Sedd cotton, which decreased due to late sowing, was obtained from Sajedi variety.
Conclusion: the results of the present study show that in Neyshabur area the planting of the mentioned varieties should be done by June 10, and further delay in sowing leads to a sharp decrease in yield (in some years due to the damage caused by the early autumn cold). However, the studied cultivars responded differently in this regard, and cultivars such as Sajdi and Khorshid, which had the highest yields overall in two years, showed the least decline compared to Armaghan, Shayan and Khordad cultivars.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Delay planting
  • Early cultivars
  • Premature boll
  • ُSeed cotton Yield