تنوع ژنتیکی برای جذب سدیم و پتاسیم و غلظت پرولین و قندهای محلول در گونه‌های زراعی پنبه (Gossypium sp.) تحت شرایط تنش شوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

2 استاد پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی کرج

3 استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تبریز

4 کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

چکیده

پنبه به‌عنوان دومین محصول متحمل به شوری بعد از جو مطرح است، در جنس Gossypium  گونه‌های دیپلوئید با توجه به منشاء شان تحمل بیشتری نسبت به شوری دارند. به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی تحمل به شوری در گونه‌های مختلف زراعی پنبه و جستجو برای یافتن منابع ژنتیکی متحمل 28 رقم از چهار گونه زراعی جنس Gossypium در قالب 4 آزمایش (دو آزمایش در شرایط تنش شوری و دو آزمایش در شرایط غیر تنش) مورد ارزیابی قرار گرفتند. تنوع بالای بین و درون گونه‌ای برای تحمل به شوری مشاهده گردید، در بین صفات مورد بررسی تنوع ژنتیکی بالا در هر دو سطح پلوئیدی برای صفات K+/Na+  و K+  مشاهده شده ولی دو صفت میزان اسید آمینه پرولین و قند‌های محلول خصوصاً در دیپلوئید‌ها از تنوع پایینی برخوردار بودند. ارقام گونه G.herbaceumاز تحمل به شوری نسبتاً بالایی نسبت به سه گونه دیگر بر خور دارند. ارقام گونه تتراپلوئید G.barbadenseنسبت به شوری حساس‌تر از سایر گونه‌ها بوده و به‌طورکلی ارقامی که بیشترین نسبتK+/Na+را داشتند از عملکرد بالاتری برخوردار بودند. در میان ارقام تتراپلوئید رقم Crema از گونه G.hirsutum با 4884/9 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد را در شرایط تنش شوری داشته و در میان دیپلوئید‌ها سرخه سمنان (G. herbaceum) با 1836/5 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین عملکرد در شرایط تنش شوری بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genetic diversity for Na+ and K+ uptakes and prolin and soluble carbohydrates accumulation in cultivated Gossypium's species under salinity stress

1.Ehdaei,B.,1988.Plant Breeding.Shahid Chamran University press.
2.Gorham, J. 1992. Salt tolerance of plants. Sci. Progress Oxford.76:273-285.
3.Gorham, J. and Young, E.M. 1996. Wild relatives of cotton and rice as sources of stress resistance traits. In: Proc, Eucarpia Meeting on Tropical Plants. CIRAD, Montpellier, France. pp:39-52.
4.Jafari,M., 1994. Salinity and Halophytes. Iranian Research Institute of forest and rangeland Press.
5.Leidi, E.O. and Saiz, J.F. 1997. Is salinity tolerance related to Na+ accumulation in upland cotton (Gossypium hirsutum) seedlings? Plant Soil 190:67-75.
6.Leidi, E.O., Gutenez, J.C. and Stewart, J.M. 1998. Variability in K and Na uptake in wild and commercial Gossypium hirsutum seedling under saline conditions. Proc. World Cot. Conf. Athen, Greece, Sept. 6-12, 1998.pp:567-570.
7.Pessarakli, M. 1993. Handbook of plant and crop stress. pp: 697. Macel Dekker.
8.Qadir, M. and Shams, M. 1997. Some agronomic and physiological aspect of salt tolerance on cotton (Gossypium hirsutum). J. Agron. Crop Sci.179:101-106.
9.Ramazani Moghaddam, M.R., 2004.Evaluation of salinity resistant in diploid cotton landraces. Proceeding book of 8th Iranian crop production and breeding congress.rasht, Iran.242 pp.
10.Ramazani Moghaddam, M.R., 2002.Evaluation of salinity tolerant in tetraploid cotton genotypes. Proceeding book of 7th Iranian crop production and breeding congress.Karaj,Iran.575 pp.
11.Soil and water research institute. 1996. Plant analysis methods. Technical handbook - 982. Vol:1.